Σήμερα περισσότερο από ποτέ η ΕΥΔΑΠ είναι στην καρδιά των εξελίξεων καθώς το πρόβλημα της
λειψυδρίας δεν αποτελεί ένα ενδεχόμενο κακό σενάριο αλλά μία σοβαρή απειλή που έχει θέσει σε συναγερμό
όχι μόνο την τοπική κοινωνία αλλά ολόκληρο τον πλανήτη. Εντούτοις και παρά την συνειδητοποίηση της
κρισιμότητας των υπηρεσιών που παρέχει καθημερινά για την υδροδότηση της Αττικής και της ευθύνης που
φέρει απέναντι στην κοινωνία σαν βασική πηγή τεχνογνωσίας ύδρευσης και αποχέτευσης εξακολουθεί και
αντιμετωπίζεται από την διοίκηση ως μοχλός εξυπηρέτησης της κυβερνητικής πολιτικής, αντικαθιστώντας
μάλιστα σε περιπτώσεις το ίδιο το κράτος και τις ευθύνες του απέναντι στην κοινωνία. Η αύξηση των δαπανών
σε συμβούλους, η κατασπατάληση των πόρων για εξυπηρέτηση κομματικών επιλογών, η απουσία υλοποίησης
των απαιτούμενων έργων για την αύξηση των αποθεμάτων νερού, η αδιαφάνεια και η κομματικοποίηση
έχουν πλήξει την αξιοπιστία και την οικονομική βιωσιμότητα της ΕΥΔΑΠ, ενώ υπονομεύουν την προσπάθεια
παροχής ποιοτικών υπηρεσιών στους πολίτες και την απαραίτητη επένδυση σε κρίσιμες υποδομές
Τα τελευταία έτη παρακολουθούμε τις προσπάθειες που γίνονται με διάφορα νομοθετήματα της κυβέρνησης,
να παρακαμφθεί ο δημόσιος χαρακτήρας της ΕΥΔΑΠ και να μετατραπεί σε ένα ερμαφρόδιτο και βολικό
εργαλείο συγκυριακής εξυπηρέτησης συμφερόντων εργολάβων και μηχανισμών. Προσπάθειες που
αλλοιώνουν το σκοπό και την αποστολή της να εξασφαλίσει την συνεχή και αδιάλειπτη, πρόσβαση των
πολιτών στο νερό με υπηρεσίες χαμηλού κόστους και άριστης ποιότητας. Μέχρι σήμερα στην προσπάθεια
της αυτή έχει βρεθεί αντιμέτωπη με θεσμούς που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των πολιτών και με τις
μέχρι σήμερα αποφάσεις του ΣτΕ οροθετήθηκε ο χαρακτήρας και η φύση των υπηρεσιών που παρέχει ως
δημόσια επιχείρηση, επανήλθε σε κρατικό έλεγχο το μετοχικό κεφάλαιο της, εμποδίστηκε η εκχώρηση της
λειτουργίας και διαχείρισης του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της Πρωτεύουσας (ΕΥΣ) από ιδιώτες.
Πάρα ταύτα φαίνεται ότι συνεχώς αναζητούνται τρόποι να ξεπεραστούν όποιοι περιορισμοί μπαίνουν προς
συμφέρον του συνόλου για ένα νερό με χαμηλό κόστος. Δεν εκπλήσσει το γεγονός πως για μία ακόμα φορά
και με αφορμή τη λειψυδρία κατά τη γνωστή πρακτική της κυβέρνησης εισάγεται για διαβούλευση στα ψιλά
γράμματα άσχετου νομοσχεδίου με τίτλο « Πλαίσιο για την προώθηση της παραγωγής βιομεθανίου,
κανόνες για την οργάνωση της αγοράς παραγωγής υδρογόνου και τα γεωγραφικά περιορισμένα δίκτυα
υδρογόνου- μερική ενσωμάτωση οδηγίας 2024/1788 και άλλες διατάξεις για την προστασία του
περιβάλλοντος» το άρθρο 55 «λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας εξουσιοδοτική
διάταξη-προσθήκη υποπερ. Εγ) περ.ε) παρ. 1 άρθρου 2 ν 4864/2021».
Παρατηρήσεις για το άρθρο 55
Βλέπουμε λοιπόν στο νομοσχέδιο ότι κράτος αναθέτει αρμοδιότητά που του ανήκει για την διαχείριση
κρίσεων έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με το σύνταγμα σε μία ανεξάρτητη αρχή ΡΑΑΕΥ την οποία έχει
μετεξέλιξή από ρυθμιστική αρχή ενέργειας . Ο ρόλος του ρυθμιστή σε μία αγορά συνήθως αναφέρεται στην
προστασία του ανταγωνισμού, στον καθορισμό προτύπων, στον έλεγχο εισόδου, στην παρέμβαση στις τιμές
στην ενίσχυση της διαφάνειας, λειτουργίες που υποστηρίζουν μία οργανωμένη αγορά ενέργειας. Είναι
αντίθετα όμως σύμφωνα με το Σύνταγμα και τις αποφάσεις του ΣΤΕ στο τρόπο που πρέπει να λειτουργούν οι
επιχειρήσεις νερού που είναι μικρά και μεγάλα κρατικά μονοπώλια. Παρατηρείται λοιπόν ότι εκχωρούνται
αρμοδιότητες σε μία αρχή που έχει συσταθεί για άλλο πλαίσιο λειτουργίας αλλά επιχειρείται να λειτουργήσει
ως εργαλείο να ξεπεραστούν οι νομικές δυσκολίες που δημιουργήθηκαν από τις αποφάσεις του ΣΤΕ.
Εντύπωση προκαλεί η πρόβλεψη του νομοσχεδίου « ότι δε μπορεί να κηρυχθεί μια περιοχή σε καθεστώς
έκτακτης ανάγκης λειψυδρίας από το κράτος αν δεν συμφωνήσει η ΡΑΑΕΥ».
Ερμηνεύοντας όλες τις προηγούμενες αποφάσεις του ΣτΕ (1906/14, 190 & 191/2022 &1886/2022 & αριθμ.
11/2024 απόφαση της Επιτροπής Συμμόρφωσης), το κράτος έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα σε κάθε λειτουργία
που αφορά το νερό και ιδιαίτερα τη τιμολογιακή πολιτική. Επιπλέον και παρά την απόφαση του ΣΤΕ
2519/2022 που ακύρωσε την ΚΥΑ του 2017 για την τιμολόγηση, η κυβέρνηση επανήλθε με άλλο νομοθέτημα
το οποίο βρίσκεται σήμερα υπό την κρίση του ΣτΕ μετά την προσφυγή των εργαζομένων για αυτή την
αρμοδιότητα της ΡΑΑΕΥ.
Σοβαρές ανησυχίες για την δυνατότητα της ΡΑΑΕΥ να διαχειριστεί τόσο κρίσιμα ζητήματα προκαλεί και το
γεγονός ότι μιλάμε για μία αρχή υποστελεχωμένη που λειτουργεί με δύο υπαλλήλους. Αυτό κει μόνο θέτει
σοβαρά θέματα σχετικά με την ικανότητά της να ανταποκριθεί σε ένα τόσο κρίσιμο και σοβαρό έργο.
Το νομοσχέδιο επίσης δίνει την δυνατότητα στην ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ να ξεκινήσουν ως αναθέτοντας φορείς
τα έργα για τα οποία προφανώς τίθενται θέματα χρηματοδότησης τους;
Ποιος θα πληρώσει;
Θα πληρώσει η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ με τα αποθεματικά τους τις κρατικές επενδύσεις τη στιγμή που δεν
μπορούν να εξυγιάνουν τα δίκτυά τους;
Εδώ ξεκάθαρα αναφερόμαστε σε δημόσιες επενδύσεις και το ασαφές πεδίο από που θα βρεθούν τα χρήματα,
αλλά και ο μεσολαβητικός ρόλος της ΕΥΔΑΠ να χρηματοδοτήσει έργα που δεν θα της ανήκουν, θα οδηγήσει
αναπόφευκτα σε υπερδανεισμό της εταιρείας και στην οικονομική καταστροφή. Να σημειωθεί εδώ ότι το
σενάριο της ανάκτησης μέρους του κόστους από τους πολίτες θα οδηγήσει σε υπέρμετρη αύξηση τιμολογίων.
Η ΕΥΔΑΠ ήδη χρηματοδοτεί με τα κεφάλαια που καταβάλλει για το αδιύλιστο, την ΕΥΔΑΠ παγίων την
κρατική εταιρεία που έχει τα πάγια αλλά για άγνωστο λόγο δε βλέπουμε να της έχει ανατεθεί κάποιος ρόλος
στο νέο πλαίσιο. Μέχρι σήμερα και ενώ έχουν συγκεντρωθεί στην ΕΥΔΑΠ Παγίων πάνω από 200
εκατομμύρια ευρώ για να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτό, δεν έχει προγραμματιστεί απ’ την μεριά του
υπουργείου κανένα έργο για την ενίσχυση των ταμιευτήρων. Μέχρι σήμερα δυστυχώς και παρά την
κρισιμότητα δεν έχουν προγραμματιστεί έργα και δεν έχουν δεσμευτεί Ευρωπαϊκοί πόροι από κανέναν
φορέα.
Στο νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στην ΕΕΣΥΠ (Υπερταμείο) γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τις
αποφάσεις του ΣτΕ, να τρέξει μέρος της διαγωνιστικής διαδικασίας των έργων. Αυτό από μόνο του θέτει
ερωτήματα όπως γιατί απαξιώνεται η τεχνογνωσία του προσωπικού της ΕΥΔΑΠ που χρόνια αναπτύσσεται
και γιατί δημιουργείται πολυπλοκότητα πλαισίου που δημιουργεί ασάφεια στη διαχείριση ευθυνών.
Τέλος εισάγεται μοντέλο αδιαφανών προσλήψεων από το παράθυρο με συμβάσεις έργου- εργολαβοποίηση
όταν τα τελευταία χρόνια, δεν έχουν αιτηθεί προσλήψεις στον ΑΣΕΠ. Οι συμβάσεις έργου συμβάλλουν στην
απώλεια της τεχνογνωσίας γιατί μετά το τέλος οποιουδήποτε έργου, οι εργαζόμενοι κάθε ειδικότητας
αποχωρούν από την εταιρεία.
Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα Νομοσχέδιο που επικαλείται μνημονιακούς νόμους που έρχονται σε
αντίθεση με τις αποφάσεις του ΣτΕ.
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Σήμερα περισσότερο από ποτέ η ΕΥΔΑΠ είναι στην καρδιά των εξελίξεων καθώς το πρόβλημα της
λειψυδρίας δεν αποτελεί ένα ενδεχόμενο κακό σενάριο αλλά μία σοβαρή απειλή που έχει θέσει σε συναγερμό
όχι μόνο την τοπική κοινωνία αλλά ολόκληρο τον πλανήτη. Εντούτοις και παρά την συνειδητοποίηση της
κρισιμότητας των υπηρεσιών που παρέχει καθημερινά για την υδροδότηση της Αττικής και της ευθύνης που
φέρει απέναντι στην κοινωνία σαν βασική πηγή τεχνογνωσίας ύδρευσης και αποχέτευσης εξακολουθεί και
αντιμετωπίζεται από την διοίκηση ως μοχλός εξυπηρέτησης της κυβερνητικής πολιτικής, αντικαθιστώντας
μάλιστα σε περιπτώσεις το ίδιο το κράτος και τις ευθύνες του απέναντι στην κοινωνία. Η αύξηση των δαπανών
σε συμβούλους, η κατασπατάληση των πόρων για εξυπηρέτηση κομματικών επιλογών, η απουσία υλοποίησης
των απαιτούμενων έργων για την αύξηση των αποθεμάτων νερού, η αδιαφάνεια και η κομματικοποίηση
έχουν πλήξει την αξιοπιστία και την οικονομική βιωσιμότητα της ΕΥΔΑΠ, ενώ υπονομεύουν την προσπάθεια
παροχής ποιοτικών υπηρεσιών στους πολίτες και την απαραίτητη επένδυση σε κρίσιμες υποδομές
Τα τελευταία έτη παρακολουθούμε τις προσπάθειες που γίνονται με διάφορα νομοθετήματα της κυβέρνησης,
να παρακαμφθεί ο δημόσιος χαρακτήρας της ΕΥΔΑΠ και να μετατραπεί σε ένα ερμαφρόδιτο και βολικό
εργαλείο συγκυριακής εξυπηρέτησης συμφερόντων εργολάβων και μηχανισμών. Προσπάθειες που
αλλοιώνουν το σκοπό και την αποστολή της να εξασφαλίσει την συνεχή και αδιάλειπτη, πρόσβαση των
πολιτών στο νερό με υπηρεσίες χαμηλού κόστους και άριστης ποιότητας. Μέχρι σήμερα στην προσπάθεια
της αυτή έχει βρεθεί αντιμέτωπη με θεσμούς που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των πολιτών και με τις
μέχρι σήμερα αποφάσεις του ΣτΕ οροθετήθηκε ο χαρακτήρας και η φύση των υπηρεσιών που παρέχει ως
δημόσια επιχείρηση, επανήλθε σε κρατικό έλεγχο το μετοχικό κεφάλαιο της, εμποδίστηκε η εκχώρηση της
λειτουργίας και διαχείρισης του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της Πρωτεύουσας (ΕΥΣ) από ιδιώτες.
Πάρα ταύτα φαίνεται ότι συνεχώς αναζητούνται τρόποι να ξεπεραστούν όποιοι περιορισμοί μπαίνουν προς
συμφέρον του συνόλου για ένα νερό με χαμηλό κόστος. Δεν εκπλήσσει το γεγονός πως για μία ακόμα φορά
και με αφορμή τη λειψυδρία κατά τη γνωστή πρακτική της κυβέρνησης εισάγεται για διαβούλευση στα ψιλά
γράμματα άσχετου νομοσχεδίου με τίτλο « Πλαίσιο για την προώθηση της παραγωγής βιομεθανίου,
κανόνες για την οργάνωση της αγοράς παραγωγής υδρογόνου και τα γεωγραφικά περιορισμένα δίκτυα
υδρογόνου- μερική ενσωμάτωση οδηγίας 2024/1788 και άλλες διατάξεις για την προστασία του
περιβάλλοντος» το άρθρο 55 «λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας εξουσιοδοτική
διάταξη-προσθήκη υποπερ. Εγ) περ.ε) παρ. 1 άρθρου 2 ν 4864/2021».
Παρατηρήσεις για το άρθρο 55
Βλέπουμε λοιπόν στο νομοσχέδιο ότι κράτος αναθέτει αρμοδιότητά που του ανήκει για την διαχείριση
κρίσεων έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με το σύνταγμα σε μία ανεξάρτητη αρχή ΡΑΑΕΥ την οποία έχει
μετεξέλιξή από ρυθμιστική αρχή ενέργειας . Ο ρόλος του ρυθμιστή σε μία αγορά συνήθως αναφέρεται στην
προστασία του ανταγωνισμού, στον καθορισμό προτύπων, στον έλεγχο εισόδου, στην παρέμβαση στις τιμές
στην ενίσχυση της διαφάνειας, λειτουργίες που υποστηρίζουν μία οργανωμένη αγορά ενέργειας. Είναι
αντίθετα όμως σύμφωνα με το Σύνταγμα και τις αποφάσεις του ΣΤΕ στο τρόπο που πρέπει να λειτουργούν οι
επιχειρήσεις νερού που είναι μικρά και μεγάλα κρατικά μονοπώλια. Παρατηρείται λοιπόν ότι εκχωρούνται
αρμοδιότητες σε μία αρχή που έχει συσταθεί για άλλο πλαίσιο λειτουργίας αλλά επιχειρείται να λειτουργήσει
ως εργαλείο να ξεπεραστούν οι νομικές δυσκολίες που δημιουργήθηκαν από τις αποφάσεις του ΣΤΕ.
Εντύπωση προκαλεί η πρόβλεψη του νομοσχεδίου « ότι δε μπορεί να κηρυχθεί μια περιοχή σε καθεστώς
έκτακτης ανάγκης λειψυδρίας από το κράτος αν δεν συμφωνήσει η ΡΑΑΕΥ».
Ερμηνεύοντας όλες τις προηγούμενες αποφάσεις του ΣτΕ (1906/14, 190 & 191/2022 &1886/2022 & αριθμ.
11/2024 απόφαση της Επιτροπής Συμμόρφωσης), το κράτος έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα σε κάθε λειτουργία
που αφορά το νερό και ιδιαίτερα τη τιμολογιακή πολιτική. Επιπλέον και παρά την απόφαση του ΣΤΕ
2519/2022 που ακύρωσε την ΚΥΑ του 2017 για την τιμολόγηση, η κυβέρνηση επανήλθε με άλλο νομοθέτημα
το οποίο βρίσκεται σήμερα υπό την κρίση του ΣτΕ μετά την προσφυγή των εργαζομένων για αυτή την
αρμοδιότητα της ΡΑΑΕΥ.
Σοβαρές ανησυχίες για την δυνατότητα της ΡΑΑΕΥ να διαχειριστεί τόσο κρίσιμα ζητήματα προκαλεί και το
γεγονός ότι μιλάμε για μία αρχή υποστελεχωμένη που λειτουργεί με δύο υπαλλήλους. Αυτό κει μόνο θέτει
σοβαρά θέματα σχετικά με την ικανότητά της να ανταποκριθεί σε ένα τόσο κρίσιμο και σοβαρό έργο.
Το νομοσχέδιο επίσης δίνει την δυνατότητα στην ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ να ξεκινήσουν ως αναθέτοντας φορείς
τα έργα για τα οποία προφανώς τίθενται θέματα χρηματοδότησης τους;
Ποιος θα πληρώσει;
Θα πληρώσει η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ με τα αποθεματικά τους τις κρατικές επενδύσεις τη στιγμή που δεν
μπορούν να εξυγιάνουν τα δίκτυά τους;
Εδώ ξεκάθαρα αναφερόμαστε σε δημόσιες επενδύσεις και το ασαφές πεδίο από που θα βρεθούν τα χρήματα,
αλλά και ο μεσολαβητικός ρόλος της ΕΥΔΑΠ να χρηματοδοτήσει έργα που δεν θα της ανήκουν, θα οδηγήσει
αναπόφευκτα σε υπερδανεισμό της εταιρείας και στην οικονομική καταστροφή. Να σημειωθεί εδώ ότι το
σενάριο της ανάκτησης μέρους του κόστους από τους πολίτες θα οδηγήσει σε υπέρμετρη αύξηση τιμολογίων.
Η ΕΥΔΑΠ ήδη χρηματοδοτεί με τα κεφάλαια που καταβάλλει για το αδιύλιστο, την ΕΥΔΑΠ παγίων την
κρατική εταιρεία που έχει τα πάγια αλλά για άγνωστο λόγο δε βλέπουμε να της έχει ανατεθεί κάποιος ρόλος
στο νέο πλαίσιο. Μέχρι σήμερα και ενώ έχουν συγκεντρωθεί στην ΕΥΔΑΠ Παγίων πάνω από 200
εκατομμύρια ευρώ για να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτό, δεν έχει προγραμματιστεί απ’ την μεριά του
υπουργείου κανένα έργο για την ενίσχυση των ταμιευτήρων. Μέχρι σήμερα δυστυχώς και παρά την
κρισιμότητα δεν έχουν προγραμματιστεί έργα και δεν έχουν δεσμευτεί Ευρωπαϊκοί πόροι από κανέναν
φορέα.
Στο νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στην ΕΕΣΥΠ (Υπερταμείο) γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τις
αποφάσεις του ΣτΕ, να τρέξει μέρος της διαγωνιστικής διαδικασίας των έργων. Αυτό από μόνο του θέτει
ερωτήματα όπως γιατί απαξιώνεται η τεχνογνωσία του προσωπικού της ΕΥΔΑΠ που χρόνια αναπτύσσεται
και γιατί δημιουργείται πολυπλοκότητα πλαισίου που δημιουργεί ασάφεια στη διαχείριση ευθυνών.
Τέλος εισάγεται μοντέλο αδιαφανών προσλήψεων από το παράθυρο με συμβάσεις έργου- εργολαβοποίηση
όταν τα τελευταία χρόνια, δεν έχουν αιτηθεί προσλήψεις στον ΑΣΕΠ. Οι συμβάσεις έργου συμβάλλουν στην
απώλεια της τεχνογνωσίας γιατί μετά το τέλος οποιουδήποτε έργου, οι εργαζόμενοι κάθε ειδικότητας
αποχωρούν από την εταιρεία.
Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα Νομοσχέδιο που επικαλείται μνημονιακούς νόμους που έρχονται σε
αντίθεση με τις αποφάσεις του ΣτΕ.
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ